Duurzaamheid en natuur

Als je emissieloos werkt dan gebruik je geen fossiele brandstoffen. De machines zijn elektrisch of werken op (groene) waterstof. Aan die eis moet Boskalis op het Waterfront voldoen.

Geldt dat voor alle werkzaamheden?

De energietransitie, de verandering van fossiele naar duurzame energie, is nog maar net begonnen. Machines die geen fossiele brandstoffen verbranden zijn nog schaars en erg duur. Ook staat deze nieuwe manier van werken nog in de kinderschoenen. Het vraagt zowel van de aannemer als van de gemeente een nieuwe manier van aanbesteden, denken en werken. Denk aan het tijdig zorgen voor voldoende netcapaciteit op de bouwplaats. Toch maken we samen met Boskalis Nederland die ambitie nu al waar! Alle werkzaamheden die we als gemeente in opdracht geven aan Boskalis voeren zij emissieloos uit.

Welke werkzaamheden zijn dat?

Als gemeente is het onze taak om te zorgen dat de ondergrondse infrastructuur wordt aangelegd, zoals de waterleiding, stroomkabels, het warmtenet en datakabels.
De netbeheerders geven opdracht aan hun aannemers voor de uitvoering van deze werkzaamheden. Als gemeente sturen we aan op emissieloos werken, ook voor deze werkzaamheden, maar dat kunnen we niet afdwingen.

De opdracht voor het aanleggen van de riolering in het gebied geeft de gemeente wel zelf aan een aannemer. Dat betekent dat als er riolering op het Waterfront wordt aangelegd, dit emissieloos gebeurt.

Na het aanbrengen van de vele kabels, leidingen en de riolering begint het bouwen van de woningen. De bouwer neemt zijn intrek in het gebied en gaat voor minimaal 9 maanden aan het werk.
Als de woningen gereed zijn nemen de bewoners hun intrek in de nieuwe woning. De gemeente is daarna verantwoordelijk voor de inrichting van de openbare ruimte. De opdracht voor het aanleggen van de straat, planten van het groen en de bomen, aanleggen van speelplaatsen, maken van parkeerplaatsen, plaatsen van borden, bankjes, prullenbakken en straatlantaarns wordt dus door de gemeente gegeven. Al deze werkzaamheden zullen emissieloos worden uitgevoerd.

Is deze manier van werken nieuw?

Jazeker! Er is in Nederland nog nooit zo’n grote opdracht gegeven voor 100% elektrisch werken als deze. En er is nog iets unieks aan deze opdracht. Vaak is de beschikbaarheid van stroom op de bouwplaats een beperking. Er is te weinig stroom of helemaal geen stroom te krijgen.
Dit lossen we op door een laadhub vlak bij de projectlocatie te plaatsen. De laadhub is van de gemeente. De aannemer kan daar zijn machines opladen. Er is zo altijd genoeg duurzame stroom.

Hoe werkt de laadhub?

Op het dak van de laadhub zitten zonnepanelen die de accu’s opladen. De slimme verbruiksmeters en aansluitingen zorgen ervoor dat machines op een slimme manier opladen. Zo voorkomen we dat er pieken ontstaan waardoor de stroom kan uitvallen en machines niet op tijd vol zijn.
Dat een gemeente die voorziening aanbiedt is ook nieuw. En tegelijk ook best logisch. Want brandstof is overal vrij te krijgen en te transporteren. Stroom niet. Daar ligt dus een rol voor de gemeente: voorzien in de voorwaarden voor emissieloos werken.

Hoe gaat het verder?

We doen het emissieloos werken eerst op het Waterfront. We vinden het belangrijk om samen met de aannemer “het nieuwe werken” vorm te geven. Het emissieloos werken blijven we na elke fase evalueren en controleren. Zo verbeteren we het proces. De opgedane kennis kunnen we gebruiken voor andere werken in Harderwijk.
Als we verschillende werkzaamheden op het Waterfront nu al emissieloos kunnen uitvoeren, dan moet dat ook op andere plekken lukken.

Ook circulair heeft onze aandacht. Zo kiezen we bewust voor klei-gebakken bestrating. De bestrating gaat ongeveer 100 jaar mee en wordt alleen maar mooier met de tijd. Als de straat over 30 jaar toe is aan onderhoud gebruiken we dezelfde straatsteen nog een keer!

Daarnaast gebruiken we straatkolken van gerecycled plastic en verkeersborden van 100% gerecycled materiaal. Van beide producten gaan de grondstoffen weer hergebruiken.

Enkele voorbeelden:

• natuurstenen verharding. Niet nieuw maar gebruikt. Deze natuursteen werd gebruikt als oude bolderweg in België. Het waren grote brokken die we zaagden tot stenen en die we dus nu gebruiken in het Waterfront.
• houten zitelementen op de trap langs de Jan Piekgracht. We hebben oude meerpalen opgekocht en laten zagen tot houten balken waar u op kunt zitten. Geen nieuwe bomen gezaagd, maar al gebruikte palen hergebruikt.

Waterfront Fase 3 richten we groen en duurzaam in. We houden hierbij rekening met de klimaatverandering en zorgen voor verschillende dieren- en plantensoorten. Er komen veel bomen. Bomen gaan hittestress tegen en zijn goed voor de biodiversiteit in de woonomgeving. Er komt een extra park met wadi’s voor het opvangen en vasthouden van water en er komen extra (circulaire) speelvoorzieningen voor kinderen. Om de biodiversiteit in de watergangen te verbeteren, komen er drijvende eilanden met oeverbeplanting. Die moeten zowel insecten en vogels boven het wateroppervlak aantrekken als vissen en oesters onder water.

Om de eigen identiteit van Waterfront fase 3 te vergroten en een extra stimulans aan biodiversiteit te geven, komen er twee bijzondere blikvangers in de wijk. De eerste is een bijzondere voetgangersbrug in de Stadswerven over de Jottergracht. We dagen voor de brug ontwerpers uit met duurzame ideeën te komen. De tweede is een industriële pergola in het gebied ‘de Kades’. De pergola geeft een verwijzing naar het industriële verleden van het gebied en is begroeid met klimplanten. Dit draagt extra bij aan de biodiversiteit en het verminderen van de hittestress in het gebied.

Gemeente Harderwijk en Waterschap Vallei en Veluwe werken samen aan het plaatsen van 3 windmolens op het bedrijventerrein Lorentz. 2 windmolens komen op grond van de gemeente Harderwijk in Lorentz haven en 1 windmolen op grond in eigendom van Waterschap Vallei en Veluwe.

Lorentz haven ligt gezien vanuit het Waterfront aan de andere kant van de N302. De windmolens grenzen dus niet gelijk aan de woonwijk. Maar zijn straks wel zichtbaar vanuit de wijk. Op de pagina Windenergie vindt u meer informatie over de stand van zaken en de planning van de windmolens. 

Alle woningen in fase 3 krijgen warmte en koude via het openbare warmtenet. In het document Open Warmtenet voor Harderwijk en in de video kunt u zien hoe het werkt.

• Document Open Warmtenet voor Harderwijk (pdf, 105 KB)